بررسی کمیت و کیفیت سیلاب در منطقه رشم، دامغان

منطقه مورد مطالعه، منطقه‎ای کویری با اقلیم خشک می‎باشد که در فاصله 110 کیلومتری جنوب دامغان در استان سمنان واقع شده است. با توجه به محدودیت منابع آب و همچنین وقوع هر ساله سیلاب در این منطقه، در این تحقیق اقدام به بررسی کمی و کیفی سیلاب شده است. هم‎چنین با توجه به بازدیدهای صحرایی و تصاویر ماهواره‎ای، منطقه مورد مطالعه به سه حوضه به نام‎های حوضه‎های آبگیر تنگه، زرشکی و نیک تقسیم‎بندی شده ‎است. در تحقیق حاضر ‎به منظور بررسی کمی سیلاب و برآورد حجم رواناب در هر حوضه‎ آبگیر، اقدام به تهیه لایه‎های اطلاعاتی شیب، لیتولوژی، پوشش‎ گیاهی و بارندگی در نرم افزار 10siarc g شد و شاخص رواناب هر حوضه تعیین گردید. به این ترتیب که مقادیر شاخص رواناب برای حوضه‎های تنگه، زرشکی و نیک به ترتیب برابر 7، 6/8، 5/7 محاسبه شد. حجم رواناب حوضه‎ها نیز با استفاده از روش scs و با در دست داشتن مساحت هر حوضه، برای حوضه‎های تنگه، زرشکی و نیک به ترتیب 595800، 392000 و 568000 متر مکعب برآورد گردید. هم‎چنین به منظور تعیین پتانسیل تولید رواناب در مناطق مختلف حوضه‎های مورد بررسی، نقشه‎های پهنه‎بندی سیلاب تهیه و مورد بررسی قرار گرفتند. در حوضه آبگیر تنگه، پتانسیل تولید رواناب حدود 1 درصد حوضه کم، 44 درصد حوضه متوسط و 55 درصد زیاد می‎باشد. در حوضه‎ آبگیر زرشکی، پتانسیل تولید رواناب حدود 20 درصد حوضه در رده کم، 49 درصد حوضه در رده متوسط و 31 درصد حوضه در رده زیاد قرار می‎گیرد. در حوضه نیک، پتانسیل تولید رواناب حدود 18 درصد حوضه کم، حدود41 درصد حوضه متوسط و حدود 41 درصد حوضه زیاد می‎باشد. جهت بررسی کیفیت سیلاب منطقه در اردیبهشت ماه سال 1393 از هفت نقطه منطقه مورد مطالعه نمونه‎برداری صورت گرفت. مقادیر آنیون‎ها و کاتیون‎های اصلی آب شامل سولفات، کلر، بی‎کربنات، سدیم، منیزیم، کلسیم و پتاسیم در آزمایشگاه اندازه‎گیری شدند و نمودارهای کیفی ترسیم گردید. با توجه به نمودارهای استیف و پایپر نمونه‎ها تیپ آب در بالادست حوضه‎های آبگیر از نوع بی‎کربناته و در نمونه‎های پایین‎دست کلروره می‎باشد. براساس نمودار شولر نیز مشخص شد که کاتیون‎ها و آنیون‎های اصلی آب روند یکسانی داشته طوری که می‎توان منشاً آنها را تقریباَ یکسان در نظر گرفت.